OOGLETSEL door vuurwerk

 

Opvallend is dat in de tips voor het veilig afsteken van vuurwerk van de overheid niet staat dat een bril gedragen zou kunnen worden ter bescherming van je ogen.

Volgens steekproeven bij een aantal SEH afdelingen door stichting Consument en Veiligheid wordt 47% van de vuurwerkletsels aangericht in het gelaat waarvan 16% aan het oog, 36% aan de arm, 8% aan het been en overige lichaamsdelen eveneens 8%.

Babyvuurpijltjes lijken onschuldig, maar als een kind de stokjes afbreekt en ze vanuit de hand afsteekt, worden het ongeleide projectielen. Een gevaarlijke variant van de voetzoekers en gillende keukenmeiden, die in de ogen van anderen terechtkomen. Ook sterretjes kunnen gevaar opleveren. Ondanks de bijnaam “koud vuur” kunnen die een temperatuur halen van 1500 graden.

Ontploft buskruit kan bij lang contact met het oog een echte loogverbranding veroorzaken, met blijvende blindheid. Het is dan ook belangrijk alle kruitresten direct uit een oog te halen en veel te spoelen. Enkele kinderen in Nederland zijn een oog kwijtgeraakt doordat kruitresten in het oog bleven, afgedekt door een zalfje.

Dus ook bij alleen maar wat 'vuil' in de ogen direct even de ogen goed uitspoelen of laten uitspoelen op de spoedeisendehulp van een ziekenhuis.

 

Vuurwerk letsel aan een oog wordt veroorzaakt door een combinatie van de 7 trauma’s:

ad 1.  Pneumatisch “blast” trauma
Door de drukgolf van de explosie vlak bij het oog ontstaat een “blast injury”van het oog. De meeste doden bij vuurwerkletsels in de eerste 24 uur na de explosie zijn te wijten aan een “blast injury”van de longen. Door verwoesting van het alveolaire capillaire vaatbed in de longen stikken deze patiënten. Vergelijkbare pneumatische schade is ook in het oog te zien.

ad 2. Thermische schade
Thermische schade aan het oog treedt op door hoge temperaturen die bij een explosie vrijkomen, de brandende tip van de z.g. “sterretjes” kunnen ondanks hun bijnaam “koud vuur” een temperatuur van 1500 Celsius behalen.

ad 3.  Chemische schade
Ontploft buskruit is basisch en kan bij te lang contact met het oog een echte loogverbranding met blijvende blindheid veroorzaken. Het is dan ook van belang om kruitresten volledig uit een oog te verwijderen en veel te spoelen om de Ph waarde in de conjunctivaal zak te normaliseren. Helaas gebeurt het wel eens dat een kind na een vuurwerk trauma niet te onderzoeken is. Dan is onderzoek in narcose geïndiceerd! Het laten zitten van kruitresten in een oog, afgedekt met een zalfje en advies “kom morgen maar terug dan is hij beter te onderzoeken” heeft een aantal kinderen in Nederland het oog gekost.
 

ad 4.  Stomp trauma
Indien het oog een voltreffer krijgt is het buigen of barsten. Bij een stomp voorwerp blijft het oog gesloten, maar wordt samengeperst. Gevolg: ruptuur van zonula vezels met lensluxatie (verplaatsing van de lens in het oog) en secundair cataract (hoge oogdruk) al dan niet met iris ruptuur. In de kamerhoek verscheurt het trabekelsysteem met drukstijging en eventueel glaucoom tot gevolg. Door de contre coupe scheurt direct onder de retina de chorioidea met als gevolg blijvende schade aan de macula, hierbij gaat 90% van de visus verloren.


ad 5.  Scherp trauma
Is het projectiel scherp dan kan het oog openscheuren. Afhankelijk van de omvang massa en snelheid van het projectiel lopen oogstructuren gevaar. Zaak is dan snel operatief in te grijpen, het corpus alienum (vreemd lichaam) te verwijderen en het oog te sluiten met achterlaten van antibiotica.

ad 6.  Tatoeage trauma
Blijvende huid tatoeage kan optreden indien kruitresten niet adequaat uit de huid verwijderd worden.
OCD

ad 7.  Psychisch trauma
Extra aandacht voor het psychisch trauma na vuurwerk is nodig bij de jongste slachtoffertjes die als onschuldige omstanders geraakt worden. Post traumatisch stress syndroom is een laat gevolg:  “War-child door pret munitie in Nederland anno 2006”.

 

Boosdoener nummer EEN is de vuurpijl die een oog direct raakt.

Berucht zijn de zo onschuldig lijkend “baby vuurpijltjes”voor de jeugd. Door de stokjes af te breken en vanuit de hand af te steken worden dit ongeleide projectielen, een gevaarlijke variant van de voetzoekers en gillende keukenmeiden, die terechtkomen in ogen van anderen. De uiteindelijke visus (gezichtsvermogen) wordt na reconstructie van het voorsegment, voornamelijk door de resterende macula-functie en het al dan niet optreden van glaucoom bepaald.

Maatschappelijke gevolgen
Voor vele beroepen, vaar- en rijbewijzen worden minimum eisen aan de visus gesteld. Door eenzijdige slechtziendheid kan dit de nodige loopbaanplannen doorkruisen zoals de 17 jarige leerling op de zeevaartschool, de 19 jarige trucker en de slimme VWO leerling met piloot aspiraties. Verzekerings technisch kan een en ander nog een juridisch staartje krijgen door wettelijke  aansprakelijkheid bij lichamelijk letsel. Op de langere termijn is het risico van een oogziekte aan het enige ziende oog niet denkbeeldig.

Preventie
In de huidige richtlijnen staat  geen waarschuwing dat je anderen kan raken c.q. letsel kan toebrengen. Verder wordt geen gewag gemaakt van beschermbrillen. Supervisie door ouders, met name ook de “morning after “ kan preventief werken. Hiermee wordt bedoeld dat op nieuwjaarsochtend, als vader en moeder hun roes uitslapen, de kinderen in alle vroegte weer de straat opgaan, opzoek naar weigeraars. Dit zijn de vuurwerkprojectielen die de avond van tevoren niet tot ontsteking gekomen zijn. Helaas hebben  deze blindgangers meestal een kort lontje met alle gevolgen van dien. Verder zou het advies moeten zijn om kleine kinderen alleen achter gesloten raam naar het vuurwerk te laten kijken.

Statistieken uit de Verenigde Staten laten zien dat er jaarlijks 12.000 vuurwerktrauma’s zijn waarvan er 2400 oogletsels, 33% heeft blijvend oogletsel, 25% is maatschappelijk blind met een visus kleiner dan 0.2  en 5% wordt blind of moet geenucleeerd worden. Een kwart van de Amerikaanse slachtoffers zijn onschuldige omstanders en 75% zijn jongens tussen de 11 en 13 jaar en het bedraagt hier meestal vuurpijlen.

Internationale oplossingen
Sinds 1987 is het in Australië voor leken niet meer mogelijk om vuurwerk te kopen. Dit mag uitsluitend gebeuren door pyro-technici met een vuurwerk licentie. Een en ander is bereikt na een uitgebreide lobby van de Australische oogartsen. Sinds invoering van deze wetgeving gebeuren er eigenlijk nauwelijks vuurwerktrauma’s met uitzondering van reservaten van de Aboriginals, hier gelden andere regels.
In de Verenigde Staten is een en ander per county geregeld. Brandweer en politie zien hier op toe en de Amerikaanse overheid beschouwt voorlichting via de media het belangrijkste wapen.
Overigens is het opvallend dat er geen algemene Europese regelgeving voor lekenvuurwerk bestaat.

Start initiatief Oogziekenhuis Rotterdam
In 2005 is op initiatief van Het Oogziekenhuis Rotterdam(OZR) een actie gestart met een vuurwerkbril die voor kostprijs te koop. Dit initiatief heeft ertoe geleid dat zij minder vuurwerkslachtoffers uit de regio gezien hebben, echter landelijk bleek dit maar een druppel op de gloeiende plaat. Deze actie wordt dit jaar aldaar gecontinueerd
 

 

Het 1e deel van de folder (incl. de foto’s) is afkomstig van www.oogartsen.nl (Oogcentrum Deventer).
Het 2e  deel (de tekst vanaf "Tips") is met toestemming overgenomen van Dr. J.T. de Faber, oogarts Oogziekenhuis Rotterdam en voorzitter van de beroepsgroep NOG.